Trudno sobie wyobrazić kogoś bardziej pracowitego niż zdobywcę Nagrody Nobla. Jego praca kojarzy nam się z systematycznością, poświęceniem i mozołem. A więc ze wszystkim tym, co jest przeciwne prokrastynacji.
Prokrastynacja to zjawisko polegające na odkładaniu na później zadań, które nie wiążą się z natychmiastową nagrodą i uczuciem przyjemności. To największy wróg produktywności pracowników.
Osoby, które są nią dotknięte, wykazują duże trudności z rozpoczynaniem czynności i prawidłową organizacją swojego czasu. Tak wygląda schemat działania osób zmagających się z prokrastynacją w pracy:
- chęć wykonania zadania,
- decyzja o wykonaniu danej czynności,
- odłożenie obowiązku na później,
- zyskanie świadomości konsekwencji związanych ze zwlekaniem z wykonaniem zadania,
- dalsze odkładanie obowiązków na później, któremu często towarzyszy frustracja,
- wykonanie zleconych zadań w ostatniej chwili, połączone z odczuwaniem silnego stresu,
- postanowienie zmiany swojego zachowania w przyszłości,
- powrót do mechanizmów prokrastynacji przy najbliższej okazji.
Prokrastynacja może dotknąć każdego. Nawet laureata Nagrody Nobla. Taki też przykład dał nam George Arthur Akerlof – amerykański ekonomista, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii w 2001 roku. W jednym z artykułów opisał pewną historię ze swojego życia, która pokazuje jak banalne czynności mogą zatruć życie każdego z nas. Podczas pobytu w Indiach odwiedził go przyjaciel – Joseph Stiglitz. Przed powrotem do domu, okazało się, że ma spory nadbagaż. Zdecydował się więc zostawić część swoich ubrań u Akerlofa, który miał mu wysłać przesyłką lotniczą. Laureatowi Nagrody Nobla zajęło to osiem miesięcy. Jak pisze, przewidywał, że jego własna nieudolność w tych sprawach w połączeniu z biurokracją spowoduje, że nadanie takiej przesyłki zajmie mu cały dzień. Odkładał więc wykonanie tej czynności do ostatniego możliwego momentu, który nadarzył się tuż przed jego wyjazdem. Wyręczył go kolega, który również chciał wysłać przesyłkę do USA. Najprawdopodobniej sam Akerlof dotarł do celu szybciej niż koszule Stiglitza. Akerlof jednak nie był zwykłym leniem lub złym kolegą. Jak mówi, codziennie miał z tego powodu wyrzuty sumienia, które w miarę upływu czasu przybierały jeszcze na sile. A więc to klasyczny przykład prokrastynacji.
Skąd się bierze prokrastynacja?
Prokrastynacja często jest mylona z lenistwem. Jednak to coś zupełnie innego. Z lenistwa możemy nawet czerpać przyjemność, czasami więc lubimy się zrelaksować i odpocząć. Osoby dotknięte prokrastynacją męczą się ze swoim stanem i cierpią z tego powodu. Dotyka ona osób również ambitnych czy utalentowanych.
Wymienia się następujące przyczyny prokrastynacji:
- lęk przed porażką – obawiamy się, że nie jesteśmy zbyt profesjonalni, że źle wykonamy swoje obowiązki, a więc odkładamy je do momentu, w którym ukończenie pracy będzie na tyle trudne, że w razie niepowodzenia może stać się jego usprawiedliwieniem;
- strach przed osiągnięciem sukcesu – obawiamy się niechęci współpracowników na nasze sukcesy, a także tego, że te sukcesy mogą być powodem stawiania przed nami większych wymagań;
- niska samoocena – mamy o sobie zbyt niskie mniemanie, dlatego uważamy, że nie sprostamy obowiązkom, a co za tym idzie-odkładamy je na później;
- brak planów na przyszłość – uciekamy w prokrastynację, ponieważ nie mamy określonej wizji siebie w przyszłości i nie dąży do swojego rozwoju.
Jak walczyć z prokrastynacją?
Nie musisz wiecznie odkładać wszystkiego na później. I choć walka z prokrastynacją to długi proces, który wymaga również silnej woli, to warto go zacząć jak najszybciej. W końcu wtargnie ona w każdą dziedzinę życia, a więc będzie jeszcze trudniejsza do pokonania.
- Wykaż ogromne zaangażowanie, silne chęci zmian
- Naucz się zasad efektywnej organizacji własnej pracy
- Codziennie rób listy rzeczy do wykonania i konsekwentnie je realizuj
- Skorzystaj z technik zarządzania czasem
- Rozpisuj duże zadania na mniejsze i zacznij od realizacji tych małych
- Pozwól sobie na drobne przyjemności między kolejnymi obowiązkami, które cię zmotywują do działania
- Nie bądź dla siebie zbyt surowym, przygotuj się również na porażki, bo one zdarzają się każdemu.